یکی از ارکان اصلی جوامع «Ø¯Ù…وکراتیک» رکن جهارم (مطبوعات) است.
هیچ جامعه Ùˆ یا نهاد سیاسی Ùˆ دولتی نمی تواند ادعای پایبندی به دموکراسی داشته باشد اگر به این اصل بدون هیچ اما Ùˆ اگری، متعهد نباشد. دقیقا به همین خاطر است Ú©Ù‡ من به تصویب ماده الØاقیه شورای ملی مقاومت در دی 1388 شدیدا منتقدم.
اما، انتقاد از سازمان، Ùˆ دولت Ùˆ جامعه ای Ú©Ù‡ به آزادی مطبوعات، Ùˆ نقش Ø¢Ùرینی دیکته ناشده رسانه ها متعهد نیست Ùˆ یا بی اعتناست، یک طر٠سکه است. به نظر من، طر٠دیگر سکه - طر٠مهمتر این سکه، خود «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» Ùˆ مدیران آن است.
«Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» Ù…ÛŒ بایست بیشتر Ùˆ سختگیرانه تر از هر نهاد Øقوق بشری/سیاسی Ùˆ یا اÙراد جامعه، بر اهمیت «Ø¢Ø²Ø§Ø¯ÛŒ مطبوعات» پاÙشرده، Ùˆ با رÙتار Ùˆ کردار خود، Ùضای آلوده Ùˆ غیر دموکراتیک Ùˆ یا رشد نکرده را تصÙیه کرده Ùˆ Ø³Ø·Ø Ø¯Ø§Ù†Ø´ جامعه نسبت به آزادی Ùˆ نقش Ø¢Ùرینی مطبوعات را ارتقا دهد.
اگر رسانه «Ø³ÛŒØ§Ø³ÛŒ» رÙتار کند، اگر به «Ø¢Ø²Ø§Ø¯ÛŒ مطبوعات» از جایگاه «ØºÛŒØ±ØرÙÙ‡ ای» نگاه کند، اگر رÙتار Ùˆ کردار Ùˆ پندار نهادهای سیاسی Ùˆ یا جامعه (در مواقعی عقب مانده) را برای پشت کردن به تعهدات «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡»Ø§ÛŒ خود بهانه قرار دهد، نه تنها آزادی مطبوعات Ù…Øترم شمرده نخواهد شد، نه تنها نهادهای سیاسی به تعهد اخلاقی Ùˆ سیاسی خود نسبت به رکن چهارم عمل نخواهند کرد، بلکه «Ø¬Ø§Ù…عه» هم روند قهقهرایی Ø·ÛŒ خواهد کرد.
به نظر من، عملکرد «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» بسیار مهمتر از عملکرد نهاد سیاسی در ارتقاء «Ø¬Ø§Ù…عه» است. «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» با «Ø§Ø±Ú¯Ø§Ù†» نهاد سیاسی متÙاوت است. در ارگان (نشریه Ùˆ رسانه) یک نهاد سیاسی نباید انتظار تعهد به آزادی مطبوعات به معنی اخص کلمه را داشت. ارگان نهاد سیاسی یک تعهد Ùˆ هد٠مشخص دارد، Ùˆ آن تبلیغ بی Øد Ùˆ مرز از اخلاق Ùˆ منش Ùˆ راهکارهای سیاسی Ùˆ راهبردی آن نهاد سیاسی است. اما «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» Ùراتر از این «Øداقل»Ù‡Ø§ÛŒ کارکردی آن ارگان، متعهد است. «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» صدای مردم Ùˆ خلق «Ø¨ÛŒ صدا» است. «Ù¾Ù„ ارتباطی» بین آنچه هست Ùˆ آنچه باید باشد، است. وجدان مردم است، Ùˆ در رأس همه، «Ø¢Ú¯Ø§Ù‡ÛŒ رسان» است. اگر رسانه نتواند «Ø¢Ú¯Ø§Ù‡ÛŒ رسانی» کند، رسانه نیست، بلکه «Ø§Ø±Ú¯Ø§Ù†» است. هد٠رسانه تبلیغ Ùˆ یا ØªÙ‚Ø¨ÛŒØ Ø¢Ù†Ú†Ù‡ هست Ùˆ یا باید باشد نیست، بلکه بیان آن است.
اما آیا چنین است؟
اگر به رسانه های داخلی توجه کنیم، بسیاری از ژورنالیستها هرچند به استبداد Øاکم بر رسانه ها ناباورند، اما مجبور به ادامه «Ø´ØºÙ„» خود هستند. در یک نگاه ایدئالیستی، همکاری ژورنالیستها با رسانه های داخلی Ùˆ قلم زدن برای آن رسانه ها Ú©Ù‡ ابزاری برای تØمیق مردم Ùˆ ادامه Øیات نظام است، Ù…Øکوم است؛ اما تنها در یک نگاه ایدئالیستی. در نگاهی واقعگرایانه، Ù…ÛŒ توان به این سوال رسید Ú©Ù‡ اگر آزادی مطبوعات به معنای واقعی به رسمیت شناخته Ù…ÛŒ شد، آیا ژورنالیستها بازهم آن Ù…ÛŒ نوشتند Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ نویسند؟ به نظر من پاسخ منÙÛŒ است. در جامعه استبداد زده Ú©Ù‡ Ùاشیسم دینی غوغا Ù…ÛŒ کند، از ژورنالیست، همچون خلق در زنجیر نمی توان شورشگری بی مهابا Ùˆ سازمان نیاÙته انتظار داشت. البته گاه گداری ژورنالیستی صدای خلق را Ùریاد Ù…ÛŒ زند، Ùˆ بهای آن را به شدیدترین Ø´Ú©Ù„ Ù…ÛŒ پردازد. اینها تک نمودها هستند. ژورنالیست در جامعه ای Ú©Ù‡ Ø®Ùقان Øاکم است، مجبور است تا دست به عصا راه برود، Ùˆ در میان خطوطی Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ نویسد، در آن Ùضایی Ú©Ù‡ واژه Ùˆ خطی دیده نمی شود، درد مردم را ابراز کند، اخبار را موشکاÙÛŒ کند Ùˆ به تØلیل Ùˆ تÙسیر بپردازد.
اما در خارج از کشور، در بستر کشورهایی Ú©Ù‡ «Ø¢Ø²Ø§Ø¯ÛŒ مطبوعات» را Ù…Øترم Ù…ÛŒ شمارند، «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡»ØŒ به هر دلیلی، برای عدم تعهد خود به «Ø¢Ú¯Ø§Ù‡ÛŒ رسانی»ØŒ عذر تقصیر ندارد. مخصوصا وقتی Ú©Ù‡ «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» در جبهه خلق باشد. مخصوصا وقتی Ú©Ù‡ «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» Ùˆ مدیر مسئول آن «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» شناخت عمیقی از «Ø¯Ø±Ø¯» خلق ستمدیده دارد – خود قربانی «Ø³ØªÙ…» بوده Ùˆ هنوز بر بدن Ùˆ روØØ´ زخمهای تازیانه دشمن مشاهده Ù…ÛŒ شود. از این «Ù…دیران» Ùˆ از این «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» ها انتظار است Ú©Ù‡ در «Ø¢Ú¯Ø§Ù‡ÛŒ رسانی» پیشقدم شوند، در Ùورموله کردن Ùˆ شناساندن «Ø±Ú©Ù† چهارم» راهگشا باشند، بجای «Ø³ÛŒØ§Ø³ÛŒ» Ùکر کردن، «Ù…طبوعاتی» Ùکر کنند، Ùˆ «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» را به «Ø§Ø±Ú¯Ø§Ù†» مبدل نکنند.
بی Ø´Ú©ØŒ متعهد بودن به این امر Ùˆ روش مشکل است، باید از «Ø®ÙˆØ¯» گذشت، Ùˆ به «Ø¢Ú¯Ø§Ù‡ÛŒ رسانی» متعهد شد. Ùˆ یا Øتی اگر به «Ø§Ø±Ú¯Ø§Ù†»ÛŒ شدن رسانه هم باور داریم، باید «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» به «Ø§Ø±Ú¯Ø§Ù†» جبهه خلق علیه ضد خلق تبدیل بشود. باید به این باور برسیم Ú©Ù‡ رکن چهارم Ùˆ «Ø¢Ø²Ø§Ø¯ÛŒ مطبوعات» پایه ای ترین، اساسی ترین، Ùˆ نقش Ø¢Ùرین ترین، رکن یک جامعه دموکراتیک، Ùˆ مؤثرترین ابزار برای Ø´Ú©Ù„ دهی یک جامعه دموکراتیک است.
در مصاÙÛŒ Ú©Ù‡ بیش از 32 سال از آن Ù…ÛŒ گذرد، نمی توان به «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» های جهانخواران دل بست. امر آگاهی رسانی به عهده تلاشگران Ùˆ ژورنالیستهای «Ø®Ù„Ù‚ÛŒ» سپرده شده است. اما، آیا به این مهم عمل Ù…ÛŒ کنیم؟ به نظر من، پاسخ منÙÛŒ است. دلها چرکین، زبانها پرکین، Ùˆ در هراس از آینده تاریک دیگری، Ù‚ÙÙ„ بر لبان Ùˆ قلم زده ایم. Ùˆ در مواردی تعهد خود به «Ø¢Ú¯Ø§Ù‡ÛŒ رسانی» را نادیده Ù…ÛŒ گیریم.
به آنچه «ÙˆØ§Ù‚عیت» است بی اعتنایی Ù…ÛŒ کنیم، تا شاید اعتراض مان به رÙتار Ùˆ کردار Ùˆ پندار نهادهای سیاسی Øاضر در جبهه خلق، برجسته شود. با بی اعتنایی به «ÙˆØ§Ù‚عیات»ØŒ اصل را Ùدای Ùرع کرده ایم. گاه گداری، دقیقا همان Ù…ÛŒ شویم Ú©Ù‡ به آن «Ù…عترض»ÛŒÙ…ØŒ دقیقا همان Ù…ÛŒ کنیم Ú©Ù‡ ØªÙ‚Ø¨ÛŒØ Ù…ÛŒ کنیم، Ùˆ گاهی از اوقات، دقیقا مانند «Ø®ÙˆØ¯Ø´Ø§Ù†» Ù…ÛŒ شویم، Ùˆ به همان Øد Ùˆ اندازه به «Ø±Ú©Ù† چهارم» بی اعتنایی Ù…ÛŒ کنیم، Ú©Ù‡ به دیگران «Ø®Ø±Ø¯Ù‡» Ù…ÛŒ گرÙته ایم.
با بیان چند سوال سخن را به پایان می رسانم:
· اگر ده ها هزار Ù†Ùر در Øمایت از Ùلان سندیکای Ú©ÙˆÚ†Ú© کارگری در اروپا، گردهمایی کنند، آیا «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» های اروپایی آن را گزارش نمی کنند؟
· اگر ده ها هزار Ù†Ùر در یک Ú©Ù†Ùرانس مطبوعاتی Ùلان شهردار Ùلان شهرک شرکت کنند، آیا «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡»Ù‡Ø§ÛŒ اروپایی آن را گزارش نمی کنند؟
· اگر چند صد ایرانی در (مثلا) Ú©Ù†Ùرانس Ùلان «Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨» رژیمی شرکت کنند، آیا «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» های ایرانی آن را گزارش نمی کنند Ùˆ در باره آن تÙسیر Ùˆ تØلیل نمی نویسند؟
· اگر ده ها هزار Ù†Ùر (عرب Ùˆ ترک Ùˆ اÙغانی Ùˆ اروپایی) در (مثلا) سخنرانی سÙیر رژیم در پاریس گردهمایی کنند، آیا «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» های ایرانی آن را گزارش نمی کنند Ùˆ در باره آن تÙسیر Ùˆ تØلیل نمی نویسند؟
· آیا گردهمایی پاریس Ú©Ù‡ خانم رجوی چندین هزار Ù†Ùر شرکت کننده را مخاطب قرار دادند، یک واقعیت Ùˆ یک «Ø®Ø¨Ø±» نیست؟
· مگر نه اینکه، خبرها به ترتیب «Ø§Ø±Ø²Ø´ خبری» در رسانه چیده Ù…ÛŒ شوند؟ آیا رویداد 18 ژوئن «Ø§Ø±Ø²Ø´ خبری» برای گزارش نداشت؟
· Ùرض بگیریم Ú©Ù‡ با تمام کردار Ùˆ رÙتار Ùˆ پندار خانم رجوی Ùˆ آن چندین هزار Ù†Ùر مخالÙیم، آیا مخاطبین ما نباید از چنین «Ø±ÙˆÛŒØ¯Ø§Ø¯ÛŒ» با خبر شوند؟
· آیا اگر گزارش نکنیم، این «Ø±ÙˆÛŒØ¯Ø§Ø¯ واقعی» دیگر «ÙˆØ§Ù‚عیت» نخواهد داشت؟
· با گزارش نکردن، آیا «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» ما بیشتر به یک «Ø§Ø±Ú¯Ø§Ù† سیاسی» تبدیل نشده است، آیا هنوز هم Ù…ÛŒ شود به ما Ú¯Ùت «Ú˜ÙˆØ±Ù†Ø§Ù„یست Ùˆ ارباب جراید»ØŸ
· آیا کاربران ما نباید «Ø¢Ú¯Ø§Ù‡» شوند Ú©Ù‡ یکی از نیروهای درون خلقی، Ú†Ù‡ Ù…ÛŒ کند، Ú†Ù‡ Ù…ÛŒ گوید، Ùˆ یا Ú†Ù‡ نمی کند Ùˆ نمی گوید؟
· آیا همانگونه Ú©Ù‡ «Ø¹Ø²Ø§»ÛŒ آنها ارزش خبری دارد، نباید «Ø¹Ø±ÙˆØ³ÛŒ» آنها هم «Ø§Ø±Ø²Ø´ خبری» داشته باشد؟
· Ù…ÛŒ دانم Ú©Ù‡ بی بی سی، Ùˆ امثالهم گردهمایی را گزارش نکردند، از آنها انتظاری نیست. آنها «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» خلقی نیستند. اما چرا «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» هایی Ú©Ù‡ در جبهه خلق هستند، باید این خبر را «Ú¯Ø²Ø§Ø±Ø´» نکنند؟
· آیا نهاد Ùˆ سازمان Ùˆ Øزبی را Ù…ÛŒ شناسیم Ú©Ù‡ در خارج از ایران توانسته باشد چندین هزار Ù†Ùر را گردهم جمع کند ولی آن گردهمایی هم گزارش نشده باشد؟
· به راستی چراگردهمایی 100-200 Ù†Ùره در پاریس گزارشمی شود، سخنرانی Ùلان رهبر سیاسی در Øضور چند صد Ù†Ùر، انعکاس Ù…ÛŒ یابد،اما گردهمایی چندین هزار ایرانی (Ùˆ خارجی) در رأس خبرها قرار نمی گیرد؟
· آیا «Ø±Ú©Ù† چهارم در جبهه خلق» نباید با ارزیابی Ùˆ ارزش یابی دائمی کارکردهای خود، نارسایی ها را شناسایی Ùˆ نقاط قوت را تØکیم کند؟
اگر امروز، Ú©Ù‡ نه کسی آمده Ùˆ نه کسی رÙته، نه کسی سردبیر کیهان Ùˆ اطلاعات شده Ùˆ نه کسی دولت تشکیل داده، نقش Ø¢Ùرینی «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» Ùˆ رکن چهارم را Ùقط Ù…Øدود به «Ø®ÙˆØ§Ø³Øª»Ù‡Ø§ØŒ «Ù†Ú¯Ø±Ø´»Ù‡Ø§ØŒ Ùˆ برخوردها Ùˆ «Ø§Øساسات شخصی» خود بکنیم، در Ùردا اگر سردبیر «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» های معتبر Ùˆ Ù…Ø·Ø±Ø Ø¯Ø§Ø®Ù„ کشور شدیم، Ú†Ù‡ خواهیم کرد؟
اگر امروز از گزارش این «Ø±ÙˆÛŒØ¯Ø§Ø¯» (شاید مهم) خودداری کنیم، آیا Ùردا خبر «Ø§Ø¹Ø¯Ø§Ù…» ها را، آنگونه Ú©Ù‡ هست، گزارش خواهیم کرد؟
انتشار مقالات، عقاید Ùˆ آراء دیگران قابل تقدیر است، اما اگر «Ø±Ø³Ø§Ù†Ù‡» به این «Ø¨Ø§ÙˆØ±» متعهد نباشد Ú©Ù‡ تا به آنجا به آزادی باور دارم Ú©Ù‡ «Ø¯Ø´Ù…Ù†» هم ØÙ‚ بیان داشته باشد، هراسان عرض Ù…ÛŒ کنم Ú©Ù‡ ایران Ùردا به همان بدی ایران امروز خواهد بود، Ùˆ ژورنالیستهای Ùردا، همچون امروز سر بر دیوار خواهند کوبید Ú©Ù‡ شاه رÙت خمینی آمد، خمینی رÙت، Ùˆ «Ø§ÛŒÙ†Ù‡Ø§» آمدند.
بخاطر خلق، بخاطر آزادی، Ùˆ بخاطر آرمانهای انساندوستانه Ùˆ آزادیخواهانه، از همین امروز پایه های «Ù…طبوعات آزاد» را بریزیم، Ùˆ نگذاریم «Ø¯ÙˆØ³Øª» Ùˆ یا «Ø¯Ø´Ù…Ù†» اصل اصیل رکن چهارم را بی Ù…Øتوا کند.
شاد و برقرار باشید
علی ناظر
2 تیر 1390
Printable version
Email it to a friend