گفتگوي علي ناظر با فريبا مرزبان
[ علی ناظر]
[Source: سايت ديدگاه]

فريبا مرزبان هم به جرگه خاطره نويسان پيوست و در جلد اول کتابش با عنوان «تاريخ زنده» دردها و رنجهايي که در مدت اسارتش در اوين و  زندان توحید (کمیته مشترک ساواک و شهربانی سابق) تحمل کرده است را بر سفيدي کاغذ به زنجير کشيده است. (فريبا مرزبان وقتي اين جمله را خواند، برايم نوشت « من زندانبان نیستم که چیزی را به زنجیر بکشم.» )

فرصتي پيش آمد و در منزل يکي از ياران ديدگاه با ايشان ملاقاتي داشتم و مورد لطفشان قرار گرفتم. يک جلد از کتابشان را به من هديه دادند که ممنون شان هستم. کتاب را خواندم و فکر کردم شايد بد نباشد با هم به گوشه هايي از نگرش فريبا مرزبان به نگارش کتاب، زندان، مبارزه، و زندگي بپردازيم. اين گفتگو (کتبي) در صفحه «وکيل شيطان» ديدگاه ثبت خواهد شد.

علي ناظر: کمي از خودتان بگوييد. سال تولد، بچه کجاييد، شمه اي از آنچه که بصورت پراکنده، اينجا و آنجا در کتاب آمده است را مختصرا بفرماييد.
فريبا مرزبان: "من تشنه حرف زدن در باره خوزستان بودم. در باره زادگاهم، جایی که برای آنجا قلبم می طپد. دوست داشتم از زندان بیرون بروم و شهرم را در تباتب گرما، در تجربه عشق، نفرت، بی عدالتی، نابرابری و علم مبارزه که آموختم دوباره ببینم و در آغوش بگیرم". (کتاب تاریخ زنده، جلد اول، ص 127)

در دهم شهریور ماه 1341 در خانواده ای متوسط به دنیا آمدم و فرزند وسط در خانواده بودم. ساکن شهرهای اهواز و اندیمشک بودیم. تا 18 سالگی زندگی ام را به همراه خانواده در جنوب گذراندم. در محیط خانواده گی خوبی، بزرگ شدم (با معیارهای شخصی خودم) از سوی والدینم، محدودیتهای کمی در انجام کارهایم و انتخاب نوع زندگی ام داشتم. به طور معمول پدر و مادرم مشوق ام در کارهایم بودند و روی توانائیهایم تاکید می کردند.

به انجام امور ورزشی و انجام کارهای هنری علاقه مند بودم. در زمین ورزش موفقیت های فراوانی بدست آوردم. می توانم بگویم در آن سالها، در مقایسه با هم سن و سالهای دختر که در محله و مدرسه ما بودند قدرت عمل و تحرک بیشتری داشتم. همیشه به انجام امور اجتماعی مشغول بودم. در آن سالها که جنوب بودم دارای انرژی فراوانی بودم و تلاش می کردم هر کار ناشدنی و سخت را انجام بدهم. اصلاً دوست نداشتم قالبهای مرسوم  همسن و سالهای خودم را به پذیرم. گاهی اوقات احساس می کردم یا از اطرافیانم می شنیدم که کارها و رفتارهایم پسرانه شده است. از این موضوع بسیار خوشحال و راضی بودم چون برای انجام کارهایم محدودیتی قائل نبودم و نمی خواستم به خاطر اینکه دختر هستم فقط به مدرسه بروم و در کلاسهای آموزش خیاطی حاضر بشوم اگرچه دانستن خیاطی و امثالهم اشکالی ندارد.

در سالهای آخر نوجوانی و دنیای جوانی همه افکار و زندگی من تغییر کرد. تغییرات فکری ام در حدی بود که تا به امروز ادامه یافته است. هنوز همه زندگی را احساس و تجربه نکرده بودم که طعم مسائل سیاسی و مبارزه در سلولهای وجودم نشست و راه زندگی را در آن دیدم.

توپ بسکتبال، هندبال و زمین ورزش را بوسیدم و برای همیشه از ورزش کناره گرفتم. پدرم علاقه مند بود که یک قهرمان ورزشی باقی بمانم اما رویاهای من خیلی سریع تغییر کرده بودند و احساس می کردم  وقت ورزش نبود. به فکر رفتن و درس خواندن در مدرسه عالی ورزش نبودم، که این مسئله آرزوی خیلی ها بود و خیلی ها به دنبال این فرصت بودند.

پذیرش این موضوع برای خانواده ام  بخصوص پدرم سخت بود چون موفقیتهای من در زمین ورزش حتمی بود و باور داشتند که آینده روشنی در انتظارم  خواهد بود. زمانی که به این مسئله فکر کردم متوجه شدم که هنوز در همان سن و سال به سر می برم اما به لحاظ تغییرات فکری و نیاز، چیزهايی به جز این می خواستم که روابط و زندگی گذشته راضی ام نمی کرد به دنبال زندگی دیگری بودم. به درست یا به غلط همه چیز به هم ریخته بود.

به خاطر می آورم یکی از روزها یکی از مربیان ورزشی ام هنگام گفتگو به من گفت: در هر جامعه ای که زندگی کنی نیاز به ورزشکار خوب هست چرا ورزش را کنار گذاشته ای؟ در جواب دلایلی را بر زبان آوردم که نیمی از آنها واقعی نبود و من نمی خواستم همه واقعیت را بگویم تا مبادا خامی، کم تجربه گی و خوش باوریهای من نمودار شود.

تابستان 1356- 57 بود همه چیز خلاصه شد در فعالیت سیاسی، همه چیز در مطالعه بود، همه چیز در مبارزه و سازمان خلاصه شد برای من از آن سال انقلاب شروع شد.

در دوران انقلاب زحمت و تلاش زیادی کشیدم  (همچون خیلی های دیگر)در حقیقت "شش نفر دختر بودیم که تظاهرات بر علیه شاه را سازماندهی کردیم." (کتاب تاریخ زنده، جلد اول ص 349)

به لحاظ حرفه و شغل دوست داشتم روزنامه نگار بشوم یک روزنامه نگار سیاسی! افرادی را همیشه تحسین می کردم بعضی شخصیتها برایم جالب بودند. این افراد گرچه از من دور بودند اما نگرش و توانائیهای آنها در زندگی و شکل گیری شخصیت من خیلی تاثیر گذاشته بود. در آن سالها که جنوب بودم با واقعیات زیادی از زندگی آشنا شدم اما همه چیز زود گذشت.

از خوزستان خاطرات مهمی را در حافظه ام دارم. وجود سیل های ویرانگر، سرکوب کانون بیکاران، راه پیمایی و انقلاب، اعدام بیکاران و جنگ.
علي ناظر: مي خواهم اولين سوال اصلي ام را اينطور آغاز کنم: حالا که عمري از شما گذشته، سرد و گرم مبارزه و زندان را چشيده ايد، و بالا و پايين سياست را ديده ايد، آيا فکر مي کنيد «راديکالتر» از وقتي که شروع کرديد هستيد يا «محافظه کارتر». خوشحال مي شوم اگر به سوال موشکافانه برخورد کنيد.
فريبا مرزبان: با پاسخ به محافظه کاری آغاز می کنم. با محافظه کاری موافق نیستم و روحیه محافظه کارانه ای در من وجود ندارد اما، معتقدم باید از تجارب استفاده کرد چون ما باقی مانده نسلی هستیم که ممکن بود زنده نمی مانیدم  و از زندان بیرون نمی آمدیم و طبیعی هم هست افرادی در شرایط خودم، پس از طی کردن سالهای گذشته و اشراف بر مواضع سیاسی گروهها به راحتی تمایل به همکاری نداشته باشیم. جا دارد مطلبی را بگویم: روزی با یکی از مسئولان تدارکات سازمان فدائیان (اقلیت قدیم) در حال گفتگو بودم ایشان اظهار تاسف داشتند: "از اینکه رژیم جمهوری اسلامی چنین بلایی بر سر هوادارانِ گروهها در آورده که هیچیک از زندانیان آزاد شده بعد از آزادی از زندان فعالیت سیاسی نمی کنند و با سازمانهای سیاسی در ارتباط نمی مانند".

من کاملاً با نظر ایشان مخالف بودم. نه به دلیل ترس و وحشت از شکنجه زندان است که زندانیان بعد از زندان، جذب جریانات سیاسی نمی شوند بلکه عکس العمل این گروه از زندانیان آزاد شده را بازتاب سیاستها و تحلیلهای به دور از شرایط عینی جامعه سازمانها می دانم  که موفق در جذب هواداران سابق نشده اند نه به خاطر ترس یا محافظه کاری!

با سپری شدن عمر، آموختن تجربه و گذر زمان، به دلیل بی جواب ماندن بسیاری از پرسشها و موضع گیریهای متفاوت و نامطمئن بودن به انتخاب مواضع سیاسی، است که بسیاری از فعالان و هواداران گذشته سازمانهای سیاسی به دنبال تشکیلات نمی روند وگرنه هواداران همان کسانی هستند که جوی های زندان اوین و گوهردشت با خونشان قرمز شده است. سالها زندان و شکنجه را تحمل کرده و می کنند اما تمایل به دنباله روی در آنها کمتر دیده می شود و این امر کاملاً طبیعی است!

صرف نظر از معنای لغوی کلمه، به قول شما آقای ناظر "بعد از چشیدن سرد و گرم روزگار" نباید منتظر موضع گیری سریع در مقابل کلمه رادیکالیزم از سوی من باشید. تصور می کنم عکس العمل من و بسیاری از هوادارن سابق و صادق سازمانها (توضیحات بالا) در مبارزه مفهوم رادیکالتری به خود گرفته است بدور از وابستگی و تعصبات گروهی و دستور از بالا، مواضع سازمانی را به نقد و بررسی گاه شخصی و گاه در جمع گذاشته ایم و در صدد استفاده از تجارب می باشیم. این چنین موضع گیری کردن مفهومی از محافظه کاری ندارد.
علي ناظر: در صفحه 35 کتاب مي نوسيد که «همه چيز دچار بحران شده بود»، منظورتان از «بحران» چيست؟ کمي اين موقعيت را باز کنيد.
فريبا مرزبان: به دنبال تحلیل من از اوضاع سیاسی اجتماعی آن روزها یعنی سال 1360 که داشته ایم، نابسامان بودن را مطرح می کنم از ناامنی،آشفتگی، پریشانی و درهم ریختگی اوضاع سیاسی، اجتماعی حرف می زنم. من همه اینها را احساس می کردم. خوب به خاطر دارم بعضی از گروههای سیاسی به دلیل به نتیجه نرسیدن و عدم توافق گروهی و کمبود امکانات اعلام انحلال دادند. با توجه به مطالب زیر است که از واژه بحران استفاده کرده ام. اینها نمونه ای است از آنچه در کشور اتفاق می افتاد.

"دوستم کامبیز نخعی، پس از دو هفته دستگیری اعدام شده و برادرش رامین نخعی، که 17 سال بیشتر نداشت، زیر شکنجه جان باخته بود. آن دو در خانه مسکونی شان حوالی پل سیدخندان دستگیر شده بودند. سرانجام جنازه هایشان را به خانواده آنها تحویل دادند. شهرام را اعدام و جسدش را در مسگرآباد دفن کرده بودند.

این خبرها بسیار دلخراش و دردناک بود. هر روز و هر جلسه، هرکجا و هر هنگام که ملاقاتی با دوستی داشتم یا آشنایی را می دیدم اخبار خلاصه می شد در آمار وسیع دستگیر شدگان و تحویل آنها به جوخه اعدام. آمار  اعدام  شدگان باور نکردنی بود.  این هفته تعادل زندگیم به هم خورده بود. تمام قرارهای ملاقات غیر ضروریم را لغو کرده بودم. شخص دیگری به عنوان مسئول هسته مطالعاتی ما تعیین شده بود. هسته مطالعاتی ما گاه جهت بررسی بولتنها و نشریات و اخبار تشکیل می شد. تعدادی از جریانات، مواضع نظامی را پذیرفته بودند و اعتقاد به مبارزه مسلحانه داشتند. اکثر هواداران جریانات چپ در اقدامات خود دچار سرگردانی و آشفتگی شده بودند. در حقیقت، جنبش جوان کمونیستی ایران در محاصره قرار گرفته بود: شروع نابهنگام تظاهرات مسلحانه از سوی مجاهدین و محاصره نیروهای سرکوب و تروریستهای جمهوری اسلامی و ایادی و مزدوران آنها از سوی دیگر.

آن دوران را باید از بدترین و ناگوارترین دوران تاریخ مبارزات چپ در ایران بر شمرد. همه چیز دچار بحران شده بود و در آن میان هواداران چپ مخالف رژیم جمهوری اسلامی بیشترین صدمه را خوردند. بحران اصلی گریبان هواداران

صادق را گرفت". (کتاب تاریخ زنده، جلد اول ص 35)
علي ناظر: در صفحه 36 مي نوسيد که «باور نمي کنم غول استبداد و اختناق به این سرعت ميدان را از همه به ربايد». به علل ناباوريتان بپردازيد.

فریبا مرزبان: لذت و شور بعد از انقلاب، بهتر بگویم طعم شیرین تغییر نظام در کشور هنوز از بین نرفته بود. در آن هنگام من و امثال من گرایش سیاسی و گروهی داشتیم و حتی برای گروه و سازمانهای های خاصی فعالیت می کردیم. واژهای مورد صرف ما در مکالمات و جراید، برای توده ها نامانوس بودند و جریانات مخالف رژیم در برقراری ارتباط با توده مذهبی و عامی ناموفق بود و من باور نمی کردم.

سازمانهای مخالف رژیم از رشد سرکوبها در مناطق مختلف صحبت می کردند و می نوشتند. به تعبیر من، در میانشان چشم انداز روشن و مدبرانه ای نبود. از دیگر سو به دلیل پائین بودن رده سنی، تحلیل مشخص از اوضاع سیاسی، اجتماعی مملکت و تجربه کافی برای پیشبرد امر مبارزه  نداشتیم.

در مجموع  گروههای سیاسی تحلیل هایشان متفاوت با یکدیگر بود و گاه به دور از واقع و با حداقل اتفاق نظر در میان اعضاء و کادرها. با توجه به همین دلائل و حالات که وجود داشت از حمایت مردمی برخوردار نشدیم و ناموفق در اهدافمان ماندیم. هیچکس فکر نمی کرد که رژیم جمهوری اسلامی با این سرعت به سرکوب همه جانبه خلقها و نیروهای سیاسی اقدام کند. همه گمانه زنی ها حکایت از آینده ای دورتر داشت. توده مذهبی و حمایت آنها از حکومت اسلامی و در بسیاری از مواقع ترس مردم، باعث حمایت و همکاری آنها با ماموران رژیم شده بود. رشد این حالت تا مرحله لو دادنِ خانواده، فامیل، دوستان، همسایگان و سایرین پیش رفت و یکی از دست آوردهای ننگین انقلاب ماست که نه تنها مردم را به جان یکدیگر انداخت بلکه تا مرحله گزارش دهی و لو دادن دیگران و جاسوسی پیش رفت و به بازداشتهای گسترده، شکنجه، اعدام و تیر باران فعالان سیاسی انجامید و مرگ آزادی فرا رسید.

دیکتاتوری شاهنشاهی عوض شده بود و استبداد مذهبی به رهبری خمینی جانشین آن گردید. هنگامی که فشار بر جامعه بیشتر می شد و اختناق بساطش را پهن می کرد افسوس روزهای از دست رفته را می خوردم به همین دلیل در تلاش بودم کمکی برا ی باز یافت آنچه از دست می داده ایم باشم.

سیاست پیچیده گیهای خاص خود را دارد و نیروهای سیاسی و غیر سیاسی می توانند مبارزه کنند اما، الزاماً تحلیل گر سیاسی نیستند و نباید باشند.

در کتاب تاریخ زنده (جلد اول) اوضاع را این چنین توصیف کرده ام: "بعضی از روزها چادر بر سر می گذاشتیم و برای چسباندن اعلامیه ها به محله های مختلف می رفتیم. دوران و فعالیتهای آغاز انقلاب 1357 از سر گرفته شده بود. دست به عملیات مخفیانه  می زدیم. باور نمی کردم غول استبداد و اختناق به این سرعت میدان را از همه به رباید. زمان نشستن در خانه نبود. امکانات محدود شده بود. ما در خانه اعلامیه نویسی می کردیم و همچنان  به  فعالیت  علیه  رژیم  ادامه می دادیم.                                           

اوضاع وخیم  بود. حس غریبی همه وجودم را در بر گرفته بود. نمی دانم چرا با هر کس گفتگو یا ملاقات داشتم فکر می کردم آخرین دیدار ما خواهد بود. هر وقت که از  خانه  بیرون  می رفتم گمان  می کردم  که  دیگر  باز  نخواهم گشت.  ابتدا تصور

 می کردم  به خاطر شرایط و اوضاع خطرناک  است که چنین حسی در من  غلیان  می کند اما با گذشت چند روز مطمئن شدم که خطر جدی گریبانم را خواهد گرفت. تصمیم گرفتم  اندکی بیاسایم و خودم را از تهران و فعالیت سیاسی دور سازم".   

علي ناظر: مي گوييد که « تمایل به دنباله روی در آنها کمتر دیده می شود و این امر کاملاً طبیعی است!» آيا اين جمله دليل بر اين است که شما خود را «قطب»ي دانسته و حاضر نيستيد هر بحث و دستور تشکيلاتي را مثل «بچگي»تان پذيرفته و انجام دهيد؟ آيا اين يک درد مشترک اکثر «از بند رسته گان» نيست؟ سالها کشيده اند، و بعد از کلّي تلاش جان به در برده و به خارج آمده اند، و حالا بايد تن به يک سري رده بندي هاي تشکيلاتي بدهند که قبولش ندارند – نه نحوه رده بندي را و نه صاحبان رده ها را؟
فريبا مرزبان: این گونه سوالات نیازمند پاسخ چند جانبه است بنابراین ممکن است پاسخها طولانی بشوند.

بحث بر این نیست که من و امثال من برای خود قطبی هستیم یا خیر؟ یا بر این ادعا هستیم یا خیر؟

اجازه دهید مسائل را کمی بازتر ببینیم. اشکالی اساسی در جامعه سیاسی ایرانیان وجود دارد و آن این است که اغلب خود را پدر خوانده و قیم دیگر نیروهای سیاسی می دانند. نه اینکه همراه و همگام دیگر نیروهای سیاسی باشند. در میان افرادِ مستقل و غیر سازمانی هم این نوع تفکر دیده می شود. من کسانی را دیده ام که سالهای پیش در محور مبارزه جایی نداشته اند، اما، اکنون خود را مبارزتر و فعال تر از دیگران می انگارند و اگر فرصتی یابند مبارزه همه را مردود اعلام می کنند. (در فضای خارج از کشور)  

بر گردیم به سازمانهای سیاسی. عملکرد این گروه به گونه ای است که گویی از قدرت تشکیلاتی و توان سیاسی بالایی برخوردار هستند و بر این منوال عمل می نمایند. در حالی که واقعیت و حقیقت چیزی به جز این است.

در چهار چوبهای فکری من است که می بایستی، در هر تشکیلاتی با توجه به توان نیروها، به آنها بها داده شود در حالی که بسیاری از ردههای تشکیلاتی و جذب شدن نیروها به تشکیلاتِ خاصی به دور از روابط خانوادگی و فامیلی نبوده است.

در حال حاضر مسئله من و امثال من بودن و نبودن تشکیلات نیست. با توجه به این نکته که نیازهای ما به جز این است و چیز دیگری را می خواهیم که سازمانهای کنونی پاسخگوی آن نیستند، اطاعت از تشکیلاتها و گروهها، در ما به راحتی میسر نمی شود. زیرا در عمل توانائیهای خود را سنجیده ایم و مقایسه کرده ایم که آیا اگر دیگران در شرایط ما بودند هنوز هم در میان ما بودند؟!! گاه از خود می پرسم: کدامیک از تحلیل های سیاسی 7- 26 ساله گذشته به واقع نزدیک بوده است؟!! آیا به تحلیلهای سیاسی همانقدر می شود اعتماد کرد که به گزارشهای هوا شناسی؟!

الزاماً همه هواداران جریانات و فعالان سیاسی از یک روحیه برخوردار نیستند همانطور که توانایی هایشان در یک سطح نیست. در زندان که بودیم هر یک از ما در شرایط خاصی بودیم و تشکیلاتها نحوه برخورد با بازجویان و بازپرسان و ... در زندان را به ما آموزش نداده بودند. بنابراین هر یک از ما با توجه به شرایطی که در آن قرار داشته ایم نوع برخورد را بر گزیده و بدان عمل کرده ایم.

من مخالف تشکیلات نیستم و به کار منسجم معتقد هستم. اما بافت غالب در درون گروهها و سازمانها مرا راضی نمی کند و نمی توانم دنباله رو باشم. اعتقاد دارم "سانترالیسم دمکراتیک" در معنای کلمه از سوی تشکیلاتها در درون خود رعایت نشده است و در بعضی از تشکلها و سازمانهای مدعی، اساساً چیزی به نام "سانترالیسم دمکراتیک" وجود ندارد و بسیاری از اعضاء و هواداران گروهها به ضرورت این مطلب برای حفظ آزادی و حقوق برابر و عدالت اجتماعی پی نبرده اند. به عنوان مثال چنانچه هوادار یا عضوی، شعار، تحلیل یا یکی از مواضع گروهی اش را نپذیرفت و آن را نقد کرد؛ تشکیلات همان شخص و افراد را تحت عنوان مسئله دار بودن بر کنار و یا منزوی کرده و می کند. الباقی همکاران و همراهان هم از آن افراد دوری کرده و از تبادل اخبار با هم رزمان قدیم  خود خودداری می ورزند که رسوبات این نوع تفکر و رفتار را در زندان هم مشاهده و تجربه کرده ام.   

علي ناظر: مي خواهم اين چند جمله را، که در بالا گفته ايد، بيشتر باز کنيد « در مجموع  گروههای سیاسی تحلیل هایشان متفاوت با یکدیگر بود و گاه به دور از واقع و با حداقل اتفاق نظر در میانشان. با توجه به همین دلائل و حالات که وجود داشت از حمایت مردمی برخوردار نشدیم و ناموفق در اهدافمان ماندیم.» مي خواهم بپرسم که آيا نگرش مقصر بود، يا تحليل کننده؟ اگر بگوييد نگرش به من القا مي کنيد که ايدئولوژي حاکم بر سازمان پويايي کافي براي تحليل مشخص از شرايط مشخص نداشته، و اگر بگوييد تحليل کننده بايد به اين نتيجه برسم که رهبران سازمان که نادانسته و با تحليل هاي ناپخته رفقاي شما را به پاي جوخه اعدام فرستادند بايد به تاريخ پاسخگو باشند. شايد هم بايد نتيجه ديگري گرفت که حتما در پاسختان نهفته خواهد بود.
فريبا مرزبان: ابتدا، اجازه دهید تا همگی کمک کنیم  عوامل و عناصر کشتار و سرکوب چند دهه اخیر را به محاکمه بکشانیم و سران رژیم جمهوری اسلامی را به خاطر جنایاتی که انجام داده اند؛ جنایاتی که در 50 ساله اخیر بی سابقه بوده است را، به محاکمه کشانده و  در کنار آن اقدام به بررسی عملکرد و نقش گروههای سیاسی بکنیم. در آن صورت شاید به نتیجه بهتری برسیم و جلوگیری کنیم که تاریخ دوباره تکرار نشود.

موضوع قابل ذکر مقصر دانستن بینش و افراد نیست ما از فضای اختناق و بسته قبل از انقلاب به جامعه نیمه بازی رسیده بودیم. در جمع بندیهای من، رهبران تشکیلاتها به جای اینکه کمک به اتحاد و یکپارچگی بیشتر کنند هر کدامشان از پایگاه طبقاتی حاکمیت جمهوری اسلامی ایران تعریف و تحلیل خاصی ارائه دادند. به طور کلی در درون سازمانها بینش و تحلیلی واحد وجود نداشت. انشعابات پیاپی، متفرق شدن و تشکیل گروههای کوچکتر و کوچکتر و سر انجام اعلام انحلال یکی پس از دیگری دلیل صحت این ادعاست.

این روش در میان این دست از فعالان یا هواداران سازمانهای سیاسی و منفرد فرهنگِ جا افتاده ای است. در سایر کشورها، احزاب و تشکیلاتها راحت تر از ما گرد هم می آیند. در میان احزاب و سازمانهای ما موضع گیریهای قاطع شروع می شود؛ سپس دیگر تشکیلاتها خواه و ناخواه باید دنباله روی بکنند.

ما نیروهای مدعی روشنفکری، زمان کافی برای تبادل نظر و افکار نداریم . بر عکس، برای بحث و جدل و دعواهای بی نتیجه توام با هوچی گری اوقات زیادی را سپری کرده ایم. برای بررسی و نقد خویش تا کنون هیچ فرصتی اختصاص نداده ایم . این در حالی است که چپ نیازمند بازخوانی مجدد است.

باید عمیق تر به دگرگونی بینش ها نگاه کرد و  دقت شود که آیا سازمانها با تحلیل جامع تر و صحیح تر می توانستند از آمار  بالای اعدام هواداران و اعضائ خود بکاهند؟

فعالان سیاسی با هر رده از تشکیلات به دلیل مخالفت با حکومت جمهوری اسلامی تمام تلاش، توان و زندگی و سلامت خود را هدیه کردند. تجربه نشان داده است که در مقابل، تشکیلاتها بهاء کافی به حفظ جانِ هواداران نداده اند. تشکیلاتها در سخن هواداران را نور دیده می دانند، اما در عمل هواداران فدای ردههای بالای تشکیلاتها شده اند و  من معتقدم که هیچیک از سازمانهای مذهبی و غیر مذهبی قدر گذشت و فداکاری هواداران خود را ندانستند تنها و تنها اسامی اعدامیان بر لیست اضافه شد و تشکیلاتها با افتخار نام و  آمار  بازداشت و  اعدام شدگان را بر زبان راندند و رژیم جمهوری اسلامی برای بقائ خویش، فرصت طلبانه با اندیشه سرکوبِ وسیعِ فعالان سیاسی و از بین بردن آزادیهای بدست آمده بعد از انقلاب 1357، همه را کشت و نابود و تار و مار کرد.

بر اساس مسئولیت و ادعای افراد، گروهها و سازمانها همه مسئول هستند. تاریخ و بازماندگان حوادث کشور، راه را بر آنان که سلب مسئولیت از خود کرده اند مسدود کرده است. هر کس در اندازه مسئولیت و وظایفی که داشته پاسخگو می باشد. حتی آنان که در زمان خود، سکوت کرده اند.

اما در باره زندانیان از بند رسته، آقای هادی خرسندی در اصغر آقا می نویسد: "زندانیان آزاد شده آ دم هائی که به هیچکس بدهکار نیستند و بسیار بیش از حق شهروندی و هموطنی خودشان پرداخته اند ". من هم  کمی با ایشان موافق هستم!

 

پايان بخش اول

---

[Post your comment]   [Totalt posted comments 0]    

Printable version  
Email it to a friend

ICE_Archive: 
Also from:  [علی ناظر]:



>  «خیانت سکوت» - بخش 1-3   

>  گامی دیگر به سوی راست میانه   

>  اعتصاب غذا Ùˆ گفتگویی دوستانه   

>  تعهد 92   

>  مارگزیده   

>  ارسال ترجمه متن « مردم آزاده جهان - فراخوان برای آزادسازی گروگانها»   

>  رنگ شکست استراتژیک رژیم   

>  استراتژی کلان Ùˆ انتظار معجزه از مجاهدین   

>  مدیریت محترم سایت پژواک   

>  نبردی نابرابر   

>  تغییر ماهیت جنگ طلبی   

>  از Ú†Ù‡ Ù…ÛŒ ترسند؟   

>  ما همان جمع پراکنده    

>  در ایران فردا   

>  دیدگاه دوباره Ù‡Ú© شد   

>  صفحاتی از زهر Ùˆ پاد زهر - اسلام سیاسی (4)   

>  از کاوه Ú†Ù‡ خبر؟   

>  صفحاتی از زهر Ùˆ پاد زهر - اسلام سیاسی (3)   

>  اشتباه محاسبه - کامل - بخش 1-11   

>  تلاش رذیلانه، محزون Ùˆ غیر اصولی   

>  نامه ای به خواننده   

>  یک اقدام Ùˆ خواست فوری   

>  آدرس عوضی یا نوشدارو پس از...   

>  خمپاره باران لیبرتی   

>  تیر هوایی در جنگ زرگری   

>  صفحاتی از زهر Ùˆ پادزهر – اسلام سیاسی (2)   

>  صفحاتی از زهر Ùˆ پادزهر – اسلام سیاسی (1)   

>  در حاشیه «اشتباه محاسبه»– «انصاف»   

>  اشتباه محاسبه – معین عمل«بختک» (بخش پایانی)   

>  اشتباه محاسبه – معین عمل «فرهنگ» (9)   

>  اشتباه محاسبه – مدیریت تغییر (8)   

>  اشتباه محاسبه – هزینه (7)   

>  اشتباه محاسبه – ارباب بی مروت، Ùˆ با مروت دنیا (6)   

>  اشتباه محاسبه - «اگر»های حاضر Ùˆ غایب (5)   

>  پس از 15 سال، از «فراکسیون اصلی» Ú†Ù‡ خبر؟   

>  اشتباه محاسبه – کاریسمای جنگ (4)   

>  اشتباه محاسبه - «ساده سازی، شبیه سازی» (3)   

>  اشتباه محاسبه – تبیین، Ø´Ú©Ù„ Ùˆ محتوا (2)   

>  اشتباه محاسبه - مفتی، مفتی (1)   

>  فشنگ Ùˆ موشک در راه خدا   

>  «خوشبختانه»   

>  انگار نه انگار   

>  تلاش رذیلانه   

>  بهره گیری رذیلانه   

>  بدرود Ùˆ تسلیت   

>  سنگ خارا – بخش اول-چهارم   

>  سنگ خارا – بخش چهارم - «اتهام»   

>  سنگ خارا – بخش سوم - «بحران عدم اعتماد»   

>  سنگ خارا – بخش دوم - «آسیب پذیری»   

>  سنگ خارا – بخش اول   

>  جبهه وسیع - بخش 1 -4   

>  اصولی کیست؟   

>  ناتوانی اپوزیسیون: «راه حل پيشگيرانه يا دگرديسي»   

>  سر Ùˆ ته یک کرباس   

>  زدند Ùˆ ما چیزی نگفتیم   

>  تهاجم   

>  پیام روشن Ùˆ نهفته موشک کاتیوشا   

>  بدهکار   

>  آمریکا، اشرف، طرح اروپا (حاشیه 1)   

>  آمریکا، اشرف، طرح اروپا (بخش چهارم)   

>  آمریکا، اشرف، Ùˆ طرح اروپا (پخش سوم)   

>  آمریکا، اشرف Ùˆ طرح اروپا (بخش دوم)   

>  آمریکا، اشرف، Ùˆ طرح اروپا (بخش اول)   

>  کمر غول   

>  خبر خوب؟   

>  رضا پهلوی Ùˆ «نافرمانی مدنی»   

>  حرمت قلم   

>  والسلام؟   

>  ناجی   

>  «عجیب» Ùˆ «غریب»   

>  ارزیابی ناقص از سی سال مبارزه   

>  سلام گرگ بی طمع نیست   

>  «علی ناظر، مرز سرخ تو کجاست Ùˆ چیست؟»   

>  با خودمان جدی باشیم   

>  چند خبر Ùˆ چند نکته   

>  جدا کردن «سر» از «بدنه»   

>  مدل چهارم   

>  سخنی با اساتید Ùˆ صاحبان کرسی   

>  «تروریستها» - بخش چهارم   

>  «تروریستها» - بخش سوم   

>  «تروریستها» - بخش دوم   

>  «تروریست»ها (بخش اول)   

>  زنده باد آزادی، زنده باد دموکراسی   

>  آقای رئیس جمهور اوباما   

>  مرز سرخ   

>  نیم درصدی، خس Ùˆ خاشاک، زردک Ùˆ خرس ها   

>  رکن چهارم در جبهه خلق   

>  معضل میز   

>  گردهمایی 18 ژوئن   

>  فصلی تازه   

>  آن صدای بی صدا   

>  پوزه بند   

>  این «پیروزی قضایی» نیست   

>  سینه زنهای گورکَن   

>  یاری رسانی برای پیشگیری از تکرار «سربرنیتسا»   

>  اگر مالکی Ú©Ú©ÛŒ در تنبان ندارد...   

>  اگر مالکی Ú©Ú©ÛŒ در تنبان ندارد...   

>  نگاهی به پیام دکتر کریم قصیم   

>  نگاهی به پیام دکتر کریم قصیم   

>  پاسخ صلیب سرخ
به نامه 330 «انسان» «مستقل»   

>  بحران انقلابي ØŒ فروپاشي، يا سرنگوني؟   

>  آزادي بيان در فرهنگ رب النوعي   

>  چشم انداز Ùˆ نقش رسانه ها بر مبناي ÙŠÚ© تحليل«گام بعدي»   

>  مذهب ستیزی یا مذهب زدایی   

>  تشدید بحران یا کنترل بحران؟   

>  جنگی آزادیبخش برای صلحی پایدار   

>  نظام ايدئولوژيک - تضاد تئوري Ùˆ پراتيک   

>  یک خبر مهم، یک برخورد سرد - (آذر 87)   

>  تعيين تکليف حقوقي مجاهدين   

>  چرا رهبر جا زد؟   

>  پیام یک شاعر، شعر Ùˆ شعار دانشجو   

>  تروريستها بيکار ننشسته اند، خاک ايران - آخرين خاک ريز   

>  زهر Ùˆ پادزهر   

>  اگر...   

>  هشدار به رهبران   

>  رهبر وضو نداشت   

>  هشدار به رهبران   

>  Ù…ÛŒ اندیشم، پس هستم   

>  دیگر دخالت در اشرف موضوعیت ندارد   

>  دیگر دخالت در اشرف موضوعیت ندارد   

>  گارد خود را پایین نیاوریم   

>  شرط لازم Ùˆ کافی   

>  دایه، دایه [سفر 8 روزه خامنه ای به کردستان]   

>  گفتگو با علی ناظر، پیرامون انتخابات دهم [23 خرداد 88]   

>  دیدگاه سوم – نگاهی به خیزش 88ØŒ بخش 1 - 3   

>  اصولی کیست - بخش 1 - 4   

>  جهت اطلاع   

>  عادت   

>  190190   

>  تناقض در پیام   

>  تکفیر   

>  چوب دو سر گُهی   

>  خر باباته   

>  مشکل رهبر بودن   

>  برای مدتی
برخی از ستونهای دیدگاه
از روز سه شنبه سوم ماه Ù…ÛŒ فعال نخواهد بود   

>  تشکر از 330 «انسان» «مستقل»   

>  خر باباته   

>  نامه به رئیس کمیته بین‌المللی صلیب سرخ   

>  نامه به رئیس کمیته بین‌المللی صلیب سرخ   

>  تست برنامه Û°Û³   

>  تست برنامه Û°Û²   

>  تست برنامه Û°Û±   

>  مشکل رهبر بودن   

>  چوب دو سر گُهی   

>  تکفیر   

>  تست ششم عنوان   

>  تست ایران اتمی   

>  تست برنامه   

>  وظیفه مبرم   

>  تست برنامه   

>  اعتماد شرطی Ùˆ عکس العملی   

>  جامه ات شویم شپشهایت کشم   

>  تناقض در پیام   

>  190190   

>  ثبت پیامها Ùˆ نظرها
در محکومیت کشتار ساکنین بی دفاع اشرف   

>  اقدام خیلی سیاسی   

>  عادت   

>  آقای کدیور مشکل شما چیست؟   

>  بهاران خجسته باد   

>  قزلحصار Ùˆ ضرورت تعیین گزارشگر ویژه   

>  شریک دزد Ùˆ رفیق قافله   

>  ژورنالیسم «بو»دار   

>  لجن مال کردن سایت کلمه؟   

>  یک گام به جلو، دو گام به عقب   

>  فراتر از باورهای سمبلیک   

>  اخاذی سیاسی   

>  پیام اسلامی   

>  از این «من» عُق ام Ù…ÛŒ گیرد   

>  Ú†Ù‡ سال بدی   

>  حرف کهنه ای Ú©Ù‡ تازه است   

>  دنیای خر تو خر جمهوری اسلامی   

>  3499   

>  شایعه «مرگ ظالمان»   

>  «عرب» Ùˆ «مسلمان»   

>  خر لنگ   

>  فرهاد دیدگاه هم رفت   

>  اگر بیل زنی ...ØŸ   

>  خودسری Ùˆ خود زنی   

>  خودسر   

>  عزیزم، رفیقم، ستار   

>  فاشیسم Ùˆ دو رویی   

>  فرود Ùˆ پرواز سوال برانگیز   

>  استمداد خانواده ابراهیمی برای نجات جان وحید   

>  ساختار Ø´Ú©Ù†ÛŒ   

>  ایرج عزیز   

>  آن کار دیگر Ù…ÛŒ کنند   

>  به نام آزادی   

>  ما Ùˆ جنگ طلبی   

>  دوران بلبشو
   

>  جهت اطلاع
نامه سرگشاده به هیلاری کلینتون   

>  حرمت انسانی!   

>  An Open letter to Mrs Hillary Clinton   

>  نامه سرگشاده به هیلاری کلینتون   

>  تبریک   

>  دموکراسی Ùˆ پاسپورت   

>  چند سوال از آقای محدثین   

>  در حاشیه گردهمایی پاریس - بخش چهارم   

>  در حاشیه گردهمایی پاریس - بخش سوم   

>  سخنرانی محرمانه معاون وزیر اطلاعات در مشهد، (آبان 1388)   

>  در حاشیه گردهمایی پاریس - بخش دوم   

>  دیدار «مثبت Ùˆ خوب» ایاد علاوی Ùˆ نوری مالکی   

>  در حاشیه گردهمایی پاریس – بخش اول   

>  هواداران طلبکار   

>  چادر   

>  صفحه خط دار   

>  1929   

>  تو کجا Ùˆ علی کجا   

>  صاحب مردهء صاحب مرده   

>  «دولت یهود»   

>  من در اقلیت هستم   

>  تا Ú†Ù‡ اندازه؟   

>  22 میانگین سیاسی 15 Ùˆ 30
بخش اول پیش زمینه   

>  «فرار به جلو» موسوی
   

>  اصل، «اصول» است   

>  رهبران ما، رهبران آنها   

>  دیدگاه [اطلاعیه مشترک]: اعدام جنایت کارانه ÛŒ پنج زندانی سیاسی را محکوم Ù…ÛŒ کنیم   

>  اعدام 5 زندانی سیاسی
جلاد ننگت باد   

>  نتیجه بحث آزاد   

>  مسئولیت ستونهای دیدگاه   

>  تا اطلاع ثانوی   

>  کدنویسی اخیر دیدگاه   

>  خودسانسوری؟   

>  خاکستر بر سر   

>  بحث آزاد   

>  زوج خوشبخت   

>  پرسش Ùˆ پاسخ
در باره «انتخابات» عراق Ùˆ پيامدهاى آن   

>  شکوائیه   

>  رضا پهلوی در مسیر بازگشت به اصل خود
   

>  خشنودی رژیم اسلامی، خشنودی آمریکا   

>  رفراندوم؟   

>  خامنه ای در Ú©ÙˆÚ†Ù‡ Ùˆ بازار   

>  تو Ú©Ù‡ سهل است عمر Ùˆ عثمان Ùˆ علی هم نتوانستند   

>  آمریکا جاده صاف Ú©Ù† رژیم اسلامی   

>  خود کرده را تدبیر نیست   

>  رئال پلیتیک «جبهه (وسیع) مردم» (بخش سوم)   

>  تضمین امنیت مجاهدین   

>  «جبهه (وسیع) مردم» Ùˆ چند ماده   

>  جبهه وسیع (بخش دوم) «جبهه مردم» یا «جبهه همبستگی ملی»؟   

>  جبهه وسیع (بخش اول) همبستگی آری، ولی...   

>  شعار همیشه زنده
آزادی، نان، کار، مسکن   

>  رژیم اسلامی علیه بشریت
جهان علیه رژیم همصدا Ù…ÛŒ شود   

>  کوتاه Ùˆ مهم   

>  پیام مسعود رجوی به رضا پهلوی   

>  باز 19 بهمن شد
   

>  گفتگوی تلفنی کوتاه   

>  برای ثبت مقالات خود تقاضای کد ورودی کنید   

>  با پوزش   

>  هشدار، مشکل فنی   

>  موازین دیدگاه از اول فروردین 1389   

>  چرا
در برابر تندر می ایستند
خانه را روشن می کنند
Ùˆ Ù…ÛŒ میرند؟   

>  مهم Ùˆ آموزنده همایش کوثر عناصر اطلاعاتی رژیم برای کنترل بحران؟   

>  ویژه نامه بحران 88
   

>  ویژه نامه بحران 88   

>  یک پیام، یک التزام، یک بایست   

>  قتل علی موسوی   

>  منتظری ستیزان   

>  جراحی   

>  هراس از حسینعلی منتظری   

>  هشدار – ویروس   

>  حسینعلی منتظری درگذشت   

>  انحراف اذهان از بحران فروپاشی   

>  هراس تمامیت خواهان
از زنده شدن شعار «مرگ بر خمینی»   

>  مرگ بر خمینی   

>  نظریه پرداز   

>  16 آذر جرقه Ù…ÛŒ زند
گردآوری اخبار لحظه به لحظه   

>  مواجهه آزادیخواهانه Ùˆ دموکراتیک؟   

>  دیدگاه: بریتانیا به دنبال درگیری نیست   

>  دیدگاه: دستگیری 5 شهروند بریتانیایی در خلیج فارس   

>  مردم قدرناشناس   

>  پیام مسعود رجوی Ùˆ تعیین تکلیف Ùˆ فرجام نهایی   

>  دولت سایه   

>  سرکوب در داخل، قتل عام در خارج؟   

>  «گیر» دادن به موسوی – در پاسخ به فرهاد مهدوی   

>  سه سیزده Ùˆ یک بیانیه   

>  13 آبان، موضعگیری ها   

>  هفته
بی ظرفیت ها
و بی ظرف ها
   

>  بحران زا Ùˆ بحران زی   

>  حمله به سپاه Ùˆ قتل 60 پاسدار   

>  فتوایی Ú©Ù‡ خمینی Ùˆ خامنه ای هم نداده اند   

>  ساعت 5:30 بامداد امروز بهنود شجاعی اعدام شد   

>  کس نخارد پشت من....   

>  دو رفیق   

>  بند ناف
   

>  یادداشت سه روز اخیر   

>  دیدگاه در حال بازسازی است   

>  هتاکی به رنگ سبز   

>  میان ماه من تا...   

>  سرفصل اخبار - راه پیمایی روز قدس   

>  سیاست خارجی   

>  10000   

>  راهکاری بهتر؟   

>  پاسخ عفو بین الملل پیرامون دکتر محمد ملکی   

>  من اینجا ایستاده ام   

>  ستون نظرهای سایت دیدگاه   

>  دوست عزیز   

>  تفاوت دو اخلاق   

>  انتقاد همراه با راهکار – در حاشیه نوشتار اسماعیل وفا یغمایی   

>  بازخوانی یک گزارش خبری
در حاشیه مراسم تودیع Ùˆ معارفه   

>  الزایمر سیاسی   

>  تست ستون بحران فروپاشی   

>  تست - ستون بیانیه، پیامها، فراخوان، گردهمایی   

>  پایه ریزان فرهنگ سرکوب   

>  گفتگو با کریم قصیم   

>  دیدگاه سوم – بخش سوم   

>  تست   

>  فراخوان در حمایت سریع Ùˆ فوری از جان Ùˆ حرمت انسانی ساکنان قرارگاه اشرف   

>  تست   

>  Iran s Crises Site - English   

>  بنام آزادی انسان - تحلیلی از بحران برآمده از 11 سپتامبر [بولتن بحران]   

>  بولتن بحران جایگزین سایت دیدگاه   

>  تودهنی سیستماتیک به یاوه سرایان   

>  نامهء سرگشاده به مریم رجوی   

>  سایت های هواداران مجاهدین، علی ناظر را افشا Ù…ÛŒ کند   

>  تأمل Ùˆ تفسیر با شما   

>  «زهر» Ùˆ «پادزهر»   

>  بولتن انگلیسی - آزمایشی   

>  بولتن فارسی - آزمایشی   

>  بولتن بحران   

>  بولتن بحران   

>  حل معادلهء چند مجهولي   

>  چرا فراخوان   

>  فراخوان   

>  جنگ Ùˆ صلح شيرين عبادي   

>  پيام مسعود رجوي، پيامي براي ديگران   

>  خبر فوري حملهء عوامل رژيم با قمه به معترضان   

>  فعاليت ستون نظر کاربران   

>  نامه دفتر نخست وزير (توني بلر) Ùˆ وزارت خارجه انگليس به کاربران ديدگاه [متن انگليسي]   

>  پاسخ دولت انگلستان به کاربران سايت ديدگاه (سايت بحران)   

>  بدون صغري Ùˆ کبري   

>  آدرس غلط   

>  34 منهاي 1   

>  مجاهدين Ùˆ تکرار مکررات   

>  نظري ناروا در باره «بيدي Ú©Ù‡ نمي لرزد»   

>  بدون تفسير   

>  پاپوش   

>  متکي بر دغلکاري يا باور مذهبي   

>  گُل بود به سبزه نيز آراسته شد   

>  اتومات شدن
ستونهاي يادداشت روز Ùˆ يادداشت هفته   

>  Ø´Ú©Ù„ Ùˆ محتوا [فني]   

>  اولين پروژهء سايت بحران به پايان رسيد   

>  نامه به توني بلر پيرامون بحران جاري [همراه با ليست امضاي دريافتي]   

>  ÙŠÚ© نرم افزار مسوول سايت ديدگاه شد   

>  ديدگاه در 9 ماه آينده   

>  پايان نامه – انتقال تجربه
   

>  ياداشت روز   

>  خنديد   

>  هر پديده اي عمري دارد   

>  يادداشت هاي روز ديدگاه   

>  ديدگاه هرچقدر پول بدهد آش مي خورد   

>  نقض قوانين کپي رايت پيگرد قانوني دارد   

>  تروريستها بيکار ننشسته اند، خاک ايران - آخرين خاک ريز   

>  فراسوي ديدگاه
به سوي اتومات شدن کامل   

>  توبه بي توبه   

>  اگر او مادر من بود   

>  28 سال جنايت، 28 سال مبارزه Ùˆ مقاومت
حکومت اسلامي، فصل لاله ريزان خلق ايران   

>  27 سال دروغ، 27 سال خيانت، 27 سال جنايت
27سال مبارزهء سرنگوني طلبانه   

>  27 سال دروغ، 27 سال خيانت، 27 سال جنايت
27سال مبارزهء سرنگوني طلبانه   

>  27 سال دروغ، 27 سال خيانت، 27 سال جنايت
27سال مبارزهء سرنگوني طلبانه   

>  27 سال دروغ، 27 سال خيانت، 27 سال جنايت
27سال مبارزهء سرنگوني طلبانه   

>  27 سال دروغ، 27 سال خيانت، 27 سال جنايت
27سال مبارزهء سرنگوني طلبانه   

>  27 سال دروغ، 27 سال خيانت، 27 سال جنايت
27سال مبارزهء سرنگوني طلبانه   

>  بي بي سي را Ú†Ù‡ مي شود؟   

>  27 سال دروغ، 27 سال خيانت، 27 سال جنايت
27سال مبارزهء سرنگوني طلبانه   

>  27 سال دروغ، 27 سال خيانت، 27 سال جنايت
27سال مبارزهء سرنگوني طلبانه   

>  27 سال دروغ، 27 سال خيانت، 27 سال جنايت
27سال مبارزهء سرنگوني طلبانه   

>  من هستم چون مبارزه مي کنم. رژيم هست، چون...   

>  Ú†Ù‡ زشت   

>  «يادداشت روز»   

>  گام اول براي حملهء نظامي به ايران   

>  موازين Ùˆ راهکار براي ستون نظر کاربران   

>  موازين Ùˆ راهکار براي ستون نظر کاربران   

>  نه، اينطوري نمي شود!   

>  نه، اينطوري نمي شود!   

>  شرایط Ùˆ نحوهء ثبت‌نام در بخش دیدگاه کاربران   

>  اعدام صدام - بربريت لخت Ùˆ عور   

>  «مي توان Ùˆ بايد»
نامهء سرگشاده به مسوولين
کميسيونهاي شوراي ملي مقاومت   

>  آغاز هشتمين سال فعاليت ديدگاه
   

>  1737   

>  لطفا نام Ùˆ نام خانوادگي نظر دهنده قيد شود   

>  تقلب، تخلف، رأي سازي، فرهنگ آخوندي   

>  نه! کافي نيست   

>  حذف نام مجاهدين از ليست تروريستي   

>  کارت رژيم سوخت   

>  آخرين وداع   

>  جملات پراکنده   

>  براي سرنگوني بايد اين اسب را لنگ کرد   

>  مرحلهء دوم اتومات شدن ديدگاه   

>  ميز متقلب ها   

>  پيام هميشگي استعمارگر پير   

>  قُرُم...قُرُم...قُرُمساق   

>  لينک به چند سايت - مدافعان حقوق بشر   

>  دفاع از مدافعین آزادی   

>  مسئووليت پذيري   

>  دفاع از مدافعين آزادي   

>  ÙŠÚ© گام کيفي براي مريم رجوي Ùˆ يارانش   

>  زن در زندان
علي ناظر   

>  سؤالات انحرافي بي بي سي   

>  «ترورريستي» Ú©Ù‡ تروريست نيست، ترورريستي Ú©Ù‡ تروريست هست، Ùˆ آنکه ترور مي کند   

>  ديدگاه در راستاي اتومات شدن
ستون دیدگاه کاربران   

>  عبرت بگيريد   

>  منافق   

>  نامهء کاربران ديدگاه   

>  دو نکته   

>  نامهء کاربران ديدگاه – شمارهء3 منتشر شد   

>  نامهء کاربران ديدگاه شمارهء 2   

>  عليه حملهء نظامي به ايران
ودر حمايت از
مراعات دقيق حقوق ايرانيان پناهنده در عراق   

>  نامهء کاربران ديدگاه – شمارهء 1 - منتشر شد   

>  Ùˆ باز کُشتند   

>  پيامي به اپوزيسيون   

>  نامهء کاربران ديدگاه – شمارهء صفر   

>  خطر نزديک Ùˆ دعا واجب   

>  دعوت به همکاري Ùˆ ارسال مطلب ويژه براي «سوژه نامهء ديدگاه»   

>  تغييرات شکلي در ديدگاه   

>  5=2+2   

>  بد Ùˆ بدتر
   

>  اگر...   

>  جنگ يا صلح، واقعيت يا سراب   

>  فقط چند جمله   

>  «صداي رسا»   

>  مسوول ستون   

>  سايت بحران Ùˆ نگاهي به «نظر» کاربران   

>  چشم انداز Ùˆ نقش رسانه ها بر مبناي ÙŠÚ© تحليل   

>  گام بعدي   

>  خلط مبحث   

>  در بارهء ستون تازه ترين مطالب   

>  درد دل
   

>  انفجار اتوبوس شهري حامل كارگران قرارگاه اشرف توسط رژيم پليد آخوندي 13 شهيد Ùˆ 15 مجروح برجاي گذاشت   

>  عقب نشيني رژيم Ùˆ درسي Ú©Ù‡ بايد مرور کنيم   

>  زن عليه استبداد - سوال يا پاسخ؟   

>  زن عليه استبداد - سوال يا پاسخ؟   

>  P.O. Box   

>  سومين پيام فيض مهدوي
چند لحظه پيش دريافت شد   

>  3 روز ديگر، جنايتي ديگر
فيض مهدوي
توطئهء وزارت اطلاعات – نگاهي شکاکانه   

>  1000 «نه» به نمايندگي «خلق در زنجير»   

>  4 روز ديگر، جنايتي ديگر
پيام دوم [جديد] از ولي الله فيض مهدوي (شنيداري)   

>  5 روز ديگر، جنايتي ديگر
چگونه اعتراض خود را به اطلاع رسانه ها، مجامع بين المللي Ùˆ مدافع حقوق بشر برسانيم؟   

>  فقط ÙŠÚ© هفته - گام بعدي   

>  وقتي امضا امضا نيست   

>  متن Ùˆ لينک به فراخوان به سه زبان فارسي، انگليسي، فرانسوي - [8 روز تا تاريخ اعدام فيض مهدوي]   

>  فراخوان ديدگاه - سخن کوتاه   

>  بار دیگر جنایتی دیگر   

>  14 روز تا اعدام ولي الله فيض مهدوي
شمارهء معکوس آغاز مي شود   

>  ديدگاه به کجا مي رود؟   

>  اول ماه مه گرامي باد؟ - تصوير   

>  با تشکر از حمايت شما   

>  شيرين عبادي: ما تا آخرين قطره خون خود از ايران دفاع مي‌‏كنيم   

>  انگولک نکنيد، انتخابات نزديک است   

>  جان ولي الله فيض مهدوي در خطر است   

>  نترسيد
ديدگاه فقط ÙŠÚ© سايت است   

>  ديدگاه جاي گردگيري هاي بين اپوزيسيون نيست   

>  مردم «شاه کليد اصلي»
در پاسخ به نقد محمد آسنگران   

>  آزادي بيان Ùˆ انديشه
پيش Ùˆ پس از سرنگوني   

>  آزادي بيان در فرهنگ رب النوعي   

>  سه سخنراني، ÙŠÚ© نتيجه   

>  اگر به مرگ من اميد بسته اي
تا نهايت نشاندنت به خاک
زندگانيم دراز باد
   

>  ديدگاه موقتا «به روز» نخواهد شد   

>  درگذشت خانم فرنگيس ميرزاخانلو مادر رفيق عزيزمان بهرام رحماني   

>  تحميل ديپلماتيک   

>  اشکال تکنیکی موقتی دیدگاه   

>  عشق به آزادي، نفرت از رژيم   

>  نگراني ايرانيان Ùˆ خواست هاي ما   

>  تغيير رفتار، شرط مطلوب سازش با رژيم؟ - سخن کوتاه   

>  خطرات بيمارزاي همبستري با رژيم - سخن کوتاه   

>  ÙŠÚ© هفته تا فاز جديد - سخن کوتاه   

>  سکوت معني دار   

>  الملک يبقي مع الکفر Ùˆ لا يبقي مع الظلم   

>  عواقب، خسارات Ùˆ تلفات [گزاذش انستيتوي تحقيقاتي آکسفورد]   

>  شعار محوري ديدگاه - پاسخ به يادداشت هفته عاطفه اقبال   

>  نردبان   

>  «صبح هاى مدرسه» - تصوير دلهره اى پنهان   

>  الويت   

>  بلوف اول - از تعارف Ú©Ù… کُن Ùˆ بر مبلغ افزا   

>  بازيکنان - ميز سه بُعدي سياست   

>  کارت شناخت - ديدگاه تحليلي   

>  کارت زمان - ديدگاه اپورتونيستي   

>  کارت شرف - ديدگاه رهائي بخش   

>  کارت ميهن پرستي - ديدگاه شووينيستي   

>  کارت آزادي انديشه - ديدگاه دگرانديش   

>  کارت سانسور Ùˆ اختناق - ديدگاه فاشيستي   

>  کارت همبستگي ملي - ديدگاه مترقي   

>  کارت احمدي نژاد - ديدگاه سرکوبگر   

>  کارت آلترناتيو - ديدگاه مردمي   

>  کارت اتمي - ديدگاه سياسي   

>  ويژه نامهء ديدگاه - فروردين 1385   

>  Ú¯Ù… گرده راه   

>  دو دو تا چهار تا - «باورها»، «مسوول» Ùˆ «مسووليت پذيري»   

>  «روشنفکر سرگردان در قهوه خانه»   

>  54 به 3   

>  چند تغيير در ستون کاربران   

>  هشدار به کاربران ديدگاه - ويروس   

>  ديدگاه هفت ساله شد - اما نه به مرغوبي شراب هفت ساله   

>  تفاوت «ما» با آلماني ها   

>  موازين ثبت نظر در ستون نظر کاربران   

>  دو انتقاد به ديدگاه همراه با پاسخ   

>  سالگرد اعدام حسين فاطمي   

>  نظر کابران - نظر هدایت اشتری لرکی Ùˆ پاسخ علي ناظر   

>  نظر کابران - نظرناصر فرزانه Ùˆ پاسخ علي ناظر   

>  بلژيك - بروكسل- ميدان شومان   

>  مقايسه دو موضع   

>  تروريسم Ùˆ سکوت ما   

>  دشمن مشترک   

>  بررسي اجمالي دو همه پرسي سايت ديدگاه   

>  چند کلام با کاربران ديدگاه - 1   

>  علی ناظر لطفا پاسخ دهید! - همراه با پاسخ به سوالات Ø­. قهرمان   

>  يادداشت هاي پراکنده 2   

>  دفاع از حقوق بشر در اين پيچ سخت تاريخي   

>  يادداشت هاي پراکنده   

>  درود   

>  چرا از مادر رضايي پوزش مي خواهم؟   

>  آن روز «من» کجا خواهم بود؟   

>  گفتگوي علي ناظر با فريبا مرزبان   

>  حالا چي؟   

>  آيا سايـت 60 ميليون دات کام يادش رفته، يا کارش اين است؟   

>  تقابل دو متضاد - بخش هشتم - گُل يا گلوله؟   

>  «نظر دهيد»   

>  تقابل دو متضاد - بخش هفتم - ديپلماسي سرنگوني، همخوابگي با جهانخواران   

>  محمود احمدي نژاد به ضرب ÙŠÚ© گلوله به قتل رسيد - فرض کنيم اين خبر درست باشد، حالا چي؟   

>  تقابل دو متضاد - بخش 6 – رهبرخاص   

>  تقابل دو متضاد - بخش پنجم - رژيم، اپوزيسيون Ùˆ «اما» ها   

>  تقابل دو متضاد - بخش چهارم - اپوزيسيون در تضاد با خود   

>  تقابل دو متضاد - بخش سوم – اپوزيسيون   

>  تقابل دو متضاد - بخش دوم - تعيين تکليف   

>  تقابل دو متضاد - بخش اول - ÙŠÚ© تصوير کلّي   

>  ستون نکته هاي سايت ديدگاه فعال شد   

>  دو دو تا چهار تا   

>  گفت، بايد گفت   

>  به بهانه 17 ژوئن - سوالي از ديدبان حقوق بشر: Ú©ÙŠ ظالمه، Ú©ÙŠ مظلوم؟   

>  «نازني» اگر محابا کني   

>  روزه ÙŠ گنجشکي   

>  روزه ÙŠ گنجشکي   

>  خر همان خر است فقط پالانش عوض شده   

>  سخني با پشت پرده اي هاي بي هويت   

>  آگاهي از مواضع ديگران   

>  آينه   

>  فرح کريمي - دستگيري Ùˆ بازجويي نماينده پارلمان هلند در فرودگاه تهران   

>  نظر کاربران ديدگاه بر راه حل من ارجحيت دارد - ديدگاه سايت شماست   

>  کپي رايت را رعايت کنيم   

>  بر يهود Ú†Ù‡ گذشت؟   

>  جرم شان چيست؟ بهايي گري   

>  گفتگوي علي ناظر با ايرج مصداقي - بخش اول   

>  خانمک رجوي سايه سعيدي سيرجاني   

>  پیرامون خبر قبلی در مورد احضار وبازجویی " محمد رضا فتحی"   

>  چند سوال از چند حقوقدان، فعال حقوق بشر Ùˆ امضا کننده بيانيه «در همسويي با بيانيه 565 نفر»   

>  گفتگوي علي ناظر با بصير نصيبي (بخش دوم Ùˆ آخر)   

>  ÙŠÚ© نامه کوتاه از ÙŠÚ© کارگر دردمند، Ùˆ پاسخ کوتاه ديدگاه   

>  ژان پل دوم در گذشت، خدايش بيامرزدش، اما...   

>  به بهانه دستگيري مظلومي راد   

>  گفتگوي علي ناظر با بصير نصيبي (بخش اول)   

>  گفتگوى على ناظر با اسماعيل وفا يغمائى - (بخش سوم)   

>  نامه منشه امير (راديو اسرائيل) به ديدگاه Ùˆ پاسخ کوتاه علي ناظر   

>  ويژه نامه مارس - حمله آمريکا - فرضي محال   

>  حمله احتمالي آمريکا به ايران   

>  زردي من از تو، سرخي تو به گونه ÙŠ کودکان خياباني   

>  گفتگوى على ناظر با اسماعيل وفا يغمائى - بخش دوم   

>  گفتگوي علي ناظر با اسماعيل وفا يغمائي - بخش اول   

>  واقعيت انفجار در بوشهر   

>  چرا ديدگاه 18 ساعت فعال نبود؟   

>  Ú†Ùˆ ايران نباشد تن من مباد، بدين بوم Ùˆ بر زنده ÙŠÚ© تن مباد   

>  پاسخي کوتاه به آقاي صادقي نيا - تجربه آموزي   

>  دموکراتم اما نه اينقدر   

>  يادداشت هفته - حق پناهندگي   

>  ناهيد رياضي نامزد عضويت در پارلمان دانمارک   

>  تبعيديان ايراني، در کنار عطاالله مهاجراني   

>  شانتاژ - يادداشتي بجاي يادداشت هفته   

>  دزد   

>  پاسخي کوتاه به تعداد زيادي اي ميل   

>  تماس با ديدگاه   

>  به نام آزادي   

>  بحث روز: قلم سرخ، زبان سرخ، خط سرخ   

>  پاشنه آشيل   

>  انقلاب فرهنگي   

>  پيشگفتار ماهنامه ديدگاه - شهريور   

>  پيشگفتار ماهنامه ديدگاه - مرداد   

>  پيشگفتار ماهنامه ديدگاه - تير   

>  پيشگفتار ماهنامه ديدگاه - خرداد   

>  پيشگفتار ماهنامه ديدگاه - ارديبهشت   

>  انسان در نظام ايدئولوژيک - تضاد حرف Ùˆ عمل*- بخش اول   

>  پيشگفتار ماهنامه فروردين 1383   

>  خدا را شکر Ú©Ù‡ به کلاس اول آمديم   

>  رفراندوم- طرح شوراي ملي مقاومت   

>  برخورد کليشه اي -2   

>  خود کرده را تدبير نيست   

>  Ú¯Ù„ دقيقه 91 مجاهدين   

>  تفاوت مريم رجوي با اکبر گنجي، عبدالله نوري، Ùˆ..   

>  تير دروازه   

>  جام زهر اتمي   

>  مصدق دوم   

>  برخورد کليشه اي -1   

>  بحران انقلابي ØŒ فروپاشي، يا سرنگوني؟   

>  مجاهدين خلق - امر به وظيفه يا امر به نتيجه -پاسخ به چند نکته   

>  مجاهدين خلق - امر به وظيفه يا امر به نتيجه -7/8   

>  مجاهدين خلق - امر به وظيفه يا امر به نتيجه -6   

>  مجاهدين خلق - امر به وظيفه يا امر به نتيجه -5   

>  مجاهدين خلق - امر به وظيفه يا امر به نتيجه -4   

>  مجاهدين خلق - امر به وظيفه يا امر به نتيجه -3   

>  مجاهدين خلق - امر به وظيفه يا امر به نتيجه -2   

>  مجاهدين خلق - امر به وظيفه يا امر به نتيجه -1   

>  تداوم   

>  رفراندوم آري، اما پس از   

---

[Posted comments]

No press releases currently available